Hayatımızda neredeyse tüm süreçlere etki etmeye başlayan yapay zeka sistemi için bir standart oluşturmak gerekirdi. ISO el attı ve standart oluşturuldu. İşletmenizde bilgisayar, yazılım benzeri Bilgi Teknolojileri araç gereçleri veya üretim, sevkiyat, depolama gibi süreçlerinizde daha ileri seviyede BT enstrümanı kullanıyorsanız bu KYS size de şart olur.
Günümüzün hızla dijitalleşen dünyasında işletmeler için stratejik de bir avantaj sağlamaktadır. Ancak, bu teknolojilerin etkili ve güvenli bir şekilde yönetilmesi, karmaşıklıkları ve potansiyel riskleri nedeniyle büyük önem taşımaktadır. İşte bu sebeple, ISO/IEC 42001:2023, Yapay Zekâ Yönetim Sistemleri (AI Management Systems) için bir çerçeve sunarak, işletmelerin AI teknolojilerini etkin bir şekilde yönetmelerine yardımcı olur.
Yapay zekanın artılarını konuşmak iyi, güzel ancak yine de tüm süreç sahiplerinde, yöneticilerde, yapay zeka kullanıcılarında yukarıda kaygı, güvensizlik, risk düşüncesi yok değil. Tümünü bir arada düşününce artısı mı çok eksisi mi şuan net değil ancak bir trend başlıyor yine yerimizi alıp geri kalmamamız gerekebilir.
Hatta bu endişeyi bile daha KYS oluşmadan standartlaştırdılar. Bu etik ve güven endişelerini ele almak ve yapay zekânın etik kullanımını teşvik etmek amacıyla ISO (Uluslararası Standartlar Organizasyonu) ve IEC (Uluslararası Elektroteknik Komisyonu) tarafından ISO/IEC 22989:2022 standardı yayımlandı. ISO/IEC 22989:2022, yapay zekâ uygulamalarında kullanılan verilerin etik yönetimine odaklanan kapsamlı bir kılavuzdur. Standart, yapay zekâ sistemlerinde kullanılan verilerin toplanması, işlenmesi, analiz edilmesi ve depolanmasında etik prensipleri ve yönergeleri belirler.
ISO/IEC 42001:2023 Yapay Zekâ Yönetim Sisteminin avantajlarını ve dezavantajlarını aşağıdaki gibi kısaca özetleyecek olursam,
Avantajları
ISO/IEC 42001:2023 standardının benimsenmesi, işletmelere çeşitli avantajlar sunar:
- Güvenlik ve Güven: Standart, AI sistemlerinin güvenli ve güvenilir bir şekilde çalışmasını sağlar.
- Uyumluluk: Etik ve yasal uyumluluk gerekliliklerine uygun AI sistemleri geliştirilmesine yardımcı olur.
- Risk Azaltma: Potansiyel risklerin belirlenmesi ve yönetilmesi sayesinde işletme riskleri minimize edilir. Çok güzel Poka Yoke teknikleri geliştirilebilir.
- Verimlilik: Etkin veri yönetimi ve süreç iyileştirme yöntemleri, işletme verimliliğini artırır.
- Rekabet Avantajı: Güvenli ve uyumlu AI çözümleri, işletmelere pazarda rekabet avantajı sağlar.
Riskler
Her yeni teknoloji gibi, AI sistemlerinin de bazı riskleri bulunmaktadır:
- Veri Güvenliği: Yapay Zeka sistemleri, büyük miktarda veri kullanır ve bu verilerin güvenliği kritik öneme sahiptir.
- Etik Sorunlar: Yapay Zeka karar verme süreçlerinde adalet, şeffaflık ve hesap verebilirlik gibi etik sorunlar ortaya çıkabilir.
- Uyumluluk Riskleri: Hızla değişen yasal düzenlemeler, AI sistemlerinin sürekli uyumlu olmasını zorlaştırabilir.
- Teknoloji Bağımlılığı: Yapay Zeka sistemlerine aşırı bağımlılık, işletmelerin esnekliğini azaltabilir ve bağımlılık yaratabilir.
İşletmeler için ISO/IEC 42001:2023’ü benimsemek sadece stratejik bir karar değil sürdürülebilirlik maddesi nazarınca güvenilirlik, yeniliklere ayak uydurma konularının da taahhüdü de olur aynı zamanda.
Bu standartta yine ISO 9001 üzerine kurulu bir sistem olarak kullanılabilecektir. Annex SL yapı itibariyle temel 10 madde üzerine EK A, EK B, EK C ve EK D maddeleri de standarda dahildir.
ISO/IEC 42001:2023 Yapay Zekâ Yönetim Sistemi Standart Maddeleri:
1-Kapsam ve Uygulama Alanı (Scope)
2-Atıf Yapılan Standartlar (Normative references)
3-Terimler ve Tarifler
4-Sürdürülebilirlik Yönetim Sistemi (Context Of The Organization)
5-Liderlik (Leadership)
6-Planlama (Planning)
7-Destek (Support)
8-Operasyon (Operation)
9-Performans Değerlendirme (Performance evaluation)
10-İyileştirme (Improvement)
11-EK A Referans Kontrol hedefleri ve Kontrolleri
(Reference control objectives and controls)
12-EK B Yapay zekâ kontrolleri için uygulama kılavuzu
(Implementation guidance for AI controls)
13-EK C Yapay zekâ ile ilgili potansiyel kurumsal hedefler ve risk kaynakları
(Potential AI-related organizational objectives and risk sources)
14-EK D Etki alanları veya sektörler arasında YZ yönetim sisteminin kullanımı
(Use of the AI management system across domains or sectors )
KYS dokümanlarına ISO websitesi üzerinden ulaşabilirsiniz. Ayrıca arama motorlarında listelenmeye başladı kodu, çeşitli eğitimler veya dokümanlar bulma imkanınız mevcuttur.
Faydası zararından çok olması dileğiyle, hayırlı olsun.
#42001:2023 #22989:2022 #YapayZekâYönetimSistemi #InformationTechnology #ArtificialIntelligence #ManagementSystem #22989:2022 #UluslararasıElektroteknikKomisyonu
