ISO 9001’in en kapsamlı bölümü Madde 8 – Operasyondur. Bu madde, müşteri taleplerinin alınmasından ürünün teslimine kadar tüm süreci kapsar. Çoğu firmada operasyon maddeleri yalnızca “üretim kontrolü” gibi algılanıyor. Oysa bu madde, müşteriyle ilk temas anından hizmetin son noktasına kadar her adımda kaliteyi güvence altına alır.
8.1 – Operasyonel Planlama ve Kontrol
Yanlış anlama: “Planlama bir kere yapılır, sonra işler kendi yolunda gider.”
Doğru uygulama: Ürün/hizmet yaşam döngüsü boyunca operasyonlar planlanmalı, riskler değerlendirilmelidir. Değişiklik olduğunda planlar güncellenmeli, kontrol noktaları tanımlanmalıdır.
8.2 – Müşteriyle İletişim ve Gereksinimler
Yanlış anlama: “Müşteri siparişi verdi, gerisini biz hallederiz.”
Doğru uygulama: Müşteri talepleri eksiksiz anlaşılmalı, teyit edilmeli ve yazılı hale getirilmelidir. Ayrıca müşteriyle iletişim tek seferlik değil, sürekli olmalıdır.
8.3 – Ürün ve Hizmetlerin Tasarımı ve Geliştirilmesi
Yanlış anlama: “Bizim işimizde tasarım yok, bu madde bizi bağlamaz.”
Doğru uygulama: Tasarım ister ürün, ister süreç, ister yazılım olsun, varsa mutlaka kontrol altına alınmalıdır. Prototip doğrulamaları, testler ve müşteri onayları atlanmamalıdır.
8.4 – Dışarıdan Sağlanan Prosesler, Ürünler ve Hizmetler
Yanlış anlama: “Tedarikçi seçtik, gerisi onların sorumluluğu.”
Doğru uygulama: Tedarikçilerin performansı düzenli olarak izlenmeli, onaylı tedarikçi listesi güncel tutulmalı ve kritik parçalar için ek kontroller yapılmalıdır.
8.5 – Üretim ve Hizmet Sağlama
Yanlış anlama: “Üretim planına göre işler yürür, yeter.”
Doğru uygulama: Üretim süreci tanımlanmalı, operatör talimatları, kontrol planları ve izlenebilirlik sağlanmalıdır. Ayrıca özel süreçler (ısı işlem, kaplama vb.) mutlaka valide edilmelidir.
8.6 – Ürün ve Hizmetlerin Serbest Bırakılması
Yanlış anlama: “Ürün çıkış kontrolünden geçtiyse sorun yoktur.”
Doğru uygulama: Çıkış kontrolü yalnızca son aşamadır. Asıl güvence, süreç boyunca yapılan kontrollerle sağlanır. Serbest bırakma, belirlenmiş kriterlere dayalı olmalıdır.
8.7 – Uygun Olmayan Çıktının Kontrolü
Yanlış anlama: “Hatalı ürün hurdalanır, konu kapanır.”
Doğru uygulama: Uygun olmayan ürün yalnızca ayrılmakla kalmaz, kök neden analizi yapılır, düzeltici faaliyet başlatılır. Hataların tekrar etmesi engellenmelidir.
Sonuç
Madde 8, ISO 9001’in kalbidir. Operasyon süreçleri yalnızca üretim değil, müşteriyle ilk temastan teslimata kadar tüm zinciri kapsar. Etkin Kalite olarak sahada gördüğümüz en büyük fark; operasyonu doğru yöneten firmaların müşteri şikayetlerinde ciddi düşüş, teslimat doğruluğunda ise kalıcı artış yakalamasıdır.
ISO 9001 = Sadece Üretim Kontrolü (!)
ISO 9001’in 8. maddesi genellikle sadece “üretim” olarak algılanıyor. Oysa operasyon, müşteriyle ilk iletişimden tedarikçiye, tasarımdan hizmet sunumuna kadar tüm zinciri kapsar. Doğru uygulandığında kalite yalnızca son kontrolde değil, sürecin her aşamasında güvence altına alınır.
👉 Sizce firmanızda kalite, sürecin başından sonuna kadar mı yaşıyor, yoksa sadece çıkış kontrolünde mi?
